NOTP (Lorelei, juli 2024)

Night Of The Prog
19-21 juli 2024
Lorelei Freilichtbühne, St. Goarshausen, Duitsland

Hij kwam, zag, speelde en overwon. Steve Hackett staat vandaag de dag op eenzame hoogte in de progressive rock als het gaat om live-muziek. Dat hij tot de elite behoort, was zaterdag 20 juli glashelder op de rots van de Lorelei. Zwoele temperatuur, een afgeladen amfitheater met een hypergefocust publiek en een band in topvorm. Je kon een speld horen vallen tijdens de rustige passages in Lamb-highlights als Fly On A Windshield, Hairless Heart (prachtig, die sopraansax van Rob Townsend) en The Chamber Of 32 Doors. Pure magie! Naast deze Genesis-klassiekers klonk ook werk uit Hacketts nieuwe repertoire en het bombastische slot van Shadow Of A Hierophant, met Craig Blundell die als een octopus met acht armen zijn drumkit geselde. Even later leek hij tijdens Los Endos in zijn eentje de partijen van het duo Collins-Thompson te slaan. En tot slot trakteerde Hackett op de Selling England-krenten Dancing With The Moonlit Knight, Cinema Show en, uiteraard, Firth Of Fifth. "Naast een concert van Yes het mooiste optreden dat ik ooit heb meegemaakt," reageerde een extatische Virginia Peraza (toetsenist van Anima Mundi), die ook vooraan in het publiek stond.
Het viel op dat drie andere grote prognamen - die al zeer lang meegaan - óók konden bogen op een uitstekende sound. Zo sprankelde de gitaar van Steve Rothery als vanouds, meteen glashelder in zijn Camel-achtige instrumentaaltje Morpheus, waarna hij met zijn band al snel overstapte op Marillion-krakers. Vooral doordat Martin Jakubski (Stillmarillion) een fantastische zanger is en nummers als Kayleigh en Heart Of Lothian geweldig interpreteert, sloeg de vonk naar het publiek over, met een grijnzende Rothery tot gevolg.
Ook de gitaar van Nick Barrett klonk puik. De Brit speelde met zijn band Pendragon een soort ‘best of', zoals iemand het verheugd typeerde. Niets nieuws onder de zon, maar toch doeltreffend, aangezien progclichés in songs als Paintbox eigenlijk nooit vervelend klinken.
Dat gold nog meer voor Arena, waar wederom Clive Nolan schitterde op zijn synthesizers en uiteraard flink putte uit het klassieke album The Visitor. Wat een sound in vlammende tracks als Double Vision! En met de charismatische Damian Wilson wond Arena het publiek om haar vinger (gewéldig in Salamander), hoewel sommigen het ruwe randje aan zijn stem, gewend van zijn voorgangers, missen.
The Flower Kings mag je ook best tot the oldies rekenen. Helaas verloren Stolt & Co een half uur aan tijd vanwege technische problemen vooraf. De Zweden maakten vervolgens een zeer ontspannen indruk, of was dit frustratie over een kort optreden? Neemt niet weg dat het eerste stukje van Garden Of Dreams lekker swingde, terwijl Hasse Fröberg Stardust We Are weer tot grote hoogte mocht zingen. Er klonk opvallend veel werk uit de oude doos...
De formatie Riverside behoort tot een jongere generatie maar is doorgestoten tot de bovenste progregionen, met als gevolg dat de Polen vrijdagavond op Lorelei voor het eerst als hoofdact optraden, en terecht. Diehardfans misten complexe, stevige klassiekers, daar Riverside nu vaker kiest voor nummers van de laatste, toegankelijker albums, maar wat gaan eighties-getinte popsongs als Friend Or Foe er heerlijk in, net als het onvermijdelijke en prachtige Conceiving You. Zanger Mariusz Duda mag voor sommigen wel iets minder lang ‘preken', zeker als hij zich uitgebreid wil verantwoorden voor het proghokje. Het blijft top.
Dat laatste kunnen we ook zeggen over een paar ‘mindere goden', omdat die verrassend overtuigend uit de verf kwamen en het publiek zichtbaar raakten. Zo zette MEER uit Noorwegen een fabelachtig sterk concert neer met verfijnde progpop - niet in het minst te danken aan het ijzersterke broer-zus-zangduo Knut en Johanne Margrethe Kippersund - met nu reeds krakers als Beehive (met fraaie vioolspel), maar ook een paar songs van het nieuwe album Wheels Within Wheels.
De Spaanse band Cheeto's Magazine moet het niet hebben van de zang maar vooral van jazzrock-getint, druk en hoogstaand muzikaal progambacht. Dat de leden zich in strakke, felgekleurde balletpakjes hijsen ("kleedt zo lekker af") en zich net iets te kolderiek gedroegen, is hun vergeven. Uitstekende band.
Dat laatste geldt nóg meer voor IZZ, een grote formatie uit de omgeving van New York die echt hoge kwaliteit ten gehore brengt. Als je je hand niet omdraait voor een sterke mix van Yes, Gentle Giant en Glass Hammer is het genieten geblazen, soms met een balladig rustpuntje.
Maar wat als je juist niet zo veel technische bagage in huis hebt? De band van Alex Henry Foster liet horen dat je met post- en stonerrock ook enorm kunt boeien, vooral als je frontman de emotionele snaar weet te raken. De kleine Canadees was er door hartproblemen bijna niet meer geweest maar maakte nu springlevend warmhartig contact met zijn luisteraars: "Het gaat om de verbinding met elkaar!" Ontwapenend hoe hij een man in een rolstoel zijn eigen gitaar omhing om wat klanken te fabriceren. De kerel glunderde van oor tot oor. Ontroerend.

Ook twee andere bands vroegen om een vrije en progressieve muzikale geest. De uitroeptekens voor en achter !Gerald! waarschuwen dat het geen lichte kost is. Deze Frans-Engelse formatie voelt zich prettig in het avantgardistische vaarwater van namen als Magma, Van Der Graaf en een vleugje King Crimson. Je moet ervan houden.
Dat geldt ook voor Ok Goodnight uit Boston. Casey Lee Williams switchte in de songs regelmatig van fluweelzachte zang naar ruwe screams, contrasten die niet iedereen pruimde.
Meer eenduidige voorspelbaarheid hoorde je bij bands als The Windmill (neoprog uit Noorwegen), Karnataka (folky prog uit Wales) en de formatie Sylvan, de enige groep die een thuiswedstrijd speelde. Het geluid was hierbij niet bijster verheffend, zodat zanger Marco Glühmann tegen de klippen op moest zingen. Sylvan koos vooral de ballads, waar ook de kracht ligt, om zwaar melancholisch af te sluiten met Posthumous Silence.
De groep Ritual is uit de as herrezen, maar de fijne composities in een jasje van folkprog kwamen niet bijzonder sterk uit de verf. Zanger Patrik Lundström (ook van Kaipa) is een uitstekende en ervaren zanger, maar zijn scherpe stem domineerde nu misschien iets te veel. De luchtige en fleurige jurk (ja, het was bloedheet) oogde flamboyant maar droeg niet bij aan de kwaliteit. Fans genoten desondanks van veel songs van het nieuwe album en sterke oudjes als Typhoons Decide.
De Zweedse landgenoten van Beardfish maakten meer indruk. Met Rikard Sjöblom aan het roer was de band nieuw leven ingeblazen, en de zeer getalenteerde muzikant ronkte er lekker op los met een Hammond-sound (een dag later ook optredend bij Big Big Train, maar dan op gitaar). De formatie grossiert in springerige en progrock die alle kanten op vliegt, waarbij het heel fijn is dat de viking Robert Hansen met prachtig en dominant baswerk de composities bij elkaar houdt.
Twee formaties mikken vooral op een feestje maken met het publiek. Bij Lazuli is dat gegarandeerd raak, en de Franse band was dan ook niet voor niets voor de zoveelste keer uitgenodigd, mocht ook niet ontbreken bij de finale editie van NOTP. Ook Amarok uit Polen mikte met world-achtige invloeden op een swingende stijl. De relatief extravagante zangeres Marta Wojtas droeg op dit vlak haar steentjes bij met allerlei percussie. Best verfrissend, deze modernere aanpak.
Dat laatste kun je eveneens zeggen van Inhalo, de enige Nederlandse inbreng daar op dat grote, Duitse podium. Tegelijk leek de band hier een tikje verloren, ook doordat het volume iets te wensen overliet en de stijl misschien minder geschikt is voor een festival. Zo kwamen de songs van de groep Oak op deze plek bij andere edities ook niet echt uit de verf en was het pittig om de kwaliteitsmuziek op waarde te schatten. Gelukkig houdt een progpubliek wel van goed luisteren, zodat Inhalo het er, gezien de reacties, toch nog uitstekend van afbracht.
Klapper op de zondagavond was Big Big Train (BBT), een band die een paar jaar eerder een onuitwisbare indruk had achtergelaten op de Lorelei (zie dvd), toen nog met wijlen zanger David Longdon. Aan zijn Italiaanse vervanger Alberto Bravin de ondankbare taak om dit niveau aan te tikken. Helaas culmineerden de hoge temperaturen van het hele weekend juist nu in bewolking met flinke buien, waardoor een deel van het vermoeide publiek zich naar de tenten begaf. Degenen die zich nat lieten regenen, hoorden veel moois, met flink wat songs van het nieuwe album The Likes Of Us. Gewaagd misschien, maar ook dapper en meer op het lijf geschreven van de nieuwe frontman. Met name drummer/zanger/gitarist Nick D'Virgilio en leider Greg Spawton (met daverende en loeistrakke baspartijen op zijn Rickenbacker) bleken wederom steunpilaren voor toch een zeer professioneel concert en bij tijd en wijlen bombastische, indrukwekkende prog. BBT had de eer om de allerlaatste NOTP-noot op de Lorelei te spelen, hoewel ik het merkwaardig vond dat er juist nu géén toegift klonk. Hierdoor ging de allerlaatste editie toch een beetje als een natte nachtkaars uit.
Neemt niet weg dat de sfeer ook van deze finale editie weer top was! Er werden suggesties geopperd voor continuering op dezelfde plek door andere organisatoren, terwijl de aangekondigde Italiaanse cruise-editie eerst nog maar eens van de grond moet komen. Over dat laatste is de een laaiend enthousiast, maar de ander vindt het een decadente aangelegenheid.